خون در رگ «گاوخونی» خشکید
تاریخ انتشار: ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۶۶۹۰۷
تالاب «گاوخونی» یکی از تالاب‌های مشهور در جلگه مرتفع مرکزی ایران که روزگاری نه‌چندان دور عروس تالاب‌های کشور و خانه‌ای امن برای فلامینگوها و دیگر پرندگان مهاجر محسوب می‌شد، کاملاً خشک شده و حالا به باور بسیاری از کارشناسان، به کانونی عمده از گردوغبار و ریزگردها در استان اصفهان تبدیل شده است.
به گزارش ایسنا، روزنامه «ایران» نوشت: طبق گفته معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان به «ایران»، با وجود همه پیگیری‌ها در سطوح استانی و ملی، در چند سال اخیر حقابه تالاب گاوخونی از سد زاینده رود تأمین نشده و در صورت تداوم این وضعیت، غبارخیزی و مشکلات بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی در استان اصفهان تشدید خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خشکیدگی صددرصدی تالاب گاوخونی در حالی صورت می‌گیرد که بهمن ماه سال گذشته «منصور شیشه‌فروش» مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از خشکیدگی ۹۹ درصدی گاوخونی خبر داده و نسبت به ورود ریزگردها و ذرات گردوغبار تالاب به استان‌های قم، تهران، چهارمحال‌وبختیاری، مرکزی و یزد هشدار داده بود. اما دلیل اصلی خشکیدگی تالاب گاوخونی و تبدیل آن به معضلی بزرگ برای مردم اصفهان و استان‌های همجوار چیست؟
حسین اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان می‌گوید: عوامل مختلف و متعدد انسانی و طبیعی باعث خشکیدگی و ایجاد وضعیت بحرانی در این زیست بوم ارزشمند واقع در فلات مرکزی ایران شده است. هر چند که باید تأکید کرد وزن عوامل انسانی نسبت به عوامل طبیعی در خشکیدگی تالاب گاوخونی بسیار بیشتر است.
بی‌توجهی به آمایش سرزمینی
او می‌گوید: متأسفانه طی ۵ دهه اخیر، در روند توسعه به اصول پایداری و آمایش سرزمینی توجه لازم نشده و بارگذاری‌های بسیار فراتر از حد ظرفیت در حوزه تالاب گاوخونی و آورده طبیعی آن انجام شده است. در نتیجه تعادل کسری منابع نسبت به مصارف در این حوزه به هم ریخته و روزبه‌روز فزاینده‌تر شده است. از سویی دیگر در تصمیم‌سازی‌ها و اولویت‌بخشی‌ها در حوزه تالاب، به حفظ محیط زیست و پایداری زیست بومی توجهی نشده و مصارف تعریف شده در حوزه‌های صنعتی، کشاورزی و... با آورده تالاب همخوانی نداشته و طی ۳ دهه اخیر این تعادل به‌هم خورده و تا به امروز نیز تداوم داشته است. در نتیجه توزیع منابع آبی حقابه‌های تاریخی و قانونی محیط زیست و تالاب حذف شده و تأمین نشده است.
عدم تأمین حقابه
حسین اکبری، مهم‌ترین عامل خشکیدگی تالاب گاوخونی را علی رغم تمام پیگیری‌های زیست محیطی در سطوح مختلف (استانی، ملی، مطالبه‌گری‌های مردم شریف، رسانه‌ها، فعالان زیست محیطی و مجامع دانشگاهی)، عدم تأمین حقابه زیست محیطی تالاب در دو دهه اخیر دانسته و می‌گوید: حداقل نیاز آبی برای پایداری رودخانه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی ۳۱۳ میلیون مترمکعب در سال تعیین شده که ۱۷۵ میلیون مترمکعب آن حقابه تالاب است.
این در حالی است که در تدوین جدول منابع و مصارف و همچنین رهاسازی آب، تا به امروز حقابه‌ای برای تالاب درنظر گرفته نشده و همین عامل منجر به خشکیدگی کامل تالاب گاوخونی شده است. اگرچه بارها شرکت آب منطقه‌ای استان اعلام کرده که رهاسازی آب برای محیط زیست انجام شده اما وضعیت کنونی تالاب و فاصله ۴۰۰ کیلومتری سرشاخه‌های سد زاینده رود تا گاوخونی، به‌خوبی نشان می‌دهد که این آب در بالادست به نام حقابه زیست‌محیطی و به کام مصارفی مانند کشاورزی، صنعتی و... رهاسازی شده است. این در حالی است که حقابه تالاب باید در طول مسیر رهاسازی، مورد حفاظت قرار گرفته و سپس وارد تالاب شود.
تداوم خشکسالی
اکبری، عامل بعدی خشکیدگی تالاب گاوخونی را قرارگیری تالاب در اقلیم گرم و خشک فلات مرکزی ایران دانسته و می‌گوید: مطالعات دانشگاهی در حوزه جریانات اصلی و زیر حوزه‌ای نشان می‌دهد که ۹۵ درصد حیات تالاب به آورده زاینده‌رود بستگی دارد. از سویی دیگر برهم خوردن الگوی بارش و تداوم خشکسالی‌ها در ۲ دهه اخیر نیز مزید بر علت شده است.
مطابق گفته این مقام مسئول، شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان تا سال گذشته اعلام کرده بود که ذخیره سد زاینده‌رود در حداقل ممکن قرار دارد. البته در سال آبی ۱۴۰۱ -۱۴۰۲ خوشبختانه بارندگی خوبی صورت گرفته و ذخایر آب به بالای ۵۰۰ میلیون متر مکعب رسید.
طی این مدت چندین بار برای مصارف دیگر از جمله کشاورزی و... رهاسازی آب صورت گرفته و ما در همین اثنا درخواست دادیم که حقابه تالاب متناسب به شرایط بارش و ذخیره سد زاینده رود تأمین شود؛ اما این اتفاق تا به امروز رخ نداده است. اگرچه تشدید خشکسالی و کمبود ذخیره آب سد، موضوعی غیرقابل انکار است اما همانگونه که رهاسازی آب برای مصارف کشاورزی، صنعتی و... صورت می‌گیرد، به همان نسبت نیز برای تالاب گاوخونی باید رهاسازی آب صورت گیرد.
رهاسازی موقتی و کوتاه
او با اشاره به ورود ۱۵ میلیون مترمکعب آب و پساب به تالاب گاوخونی در سال گذشته می‌گوید: از اول تا سی‌ام فروردین ۱۴۰۱، هیچ گونه رهاسازی حقابه به سوی تالاب انجام نشده و تنها به‌صورت میانگین حدود ۲۵۰ لیتر در ثانیه رهاسازی آب و پساب پایین دست(در حدود ۷ میلیون مترمکعب) انجام شد. همچنین دوبار به‌صورت کوتاه و موقتی (از هشتم تا سی‌ام بهمن ماه) رهاسازی آب به گاوخونی انجام شده و در مجموع ۸ میلیون مترمکعب آب به تالاب رسید. این میزان آب تنها حدود ۴تا۵درصد از شمال تالاب را مرطوب کرده و به‌دلیل عدم استمرار، به‌سرعت به سمت خشکیدگی رفت. این در حالی است که مطابق مطالعات دانشگاهی، هیچ‌گاه و در هیچ سالی نباید حقابه تالاب به صفر برسد. حقابه باید متناسب با میزان آب سد زاینده رود و حتی در خشک‌ترین وضعیت امکان‌پذیر باشد که متأسفانه تاکنون رعایت نشده است.
کانون گردوغبار
به گفته معاون محیط زیست طبیعی اصفهان، تمام تلاش محیط زیست استان بر هماهنگی، همدلی، وفاق و هم‌افزایی بین بخشی برای نجات تالاب گاوخونی است؛ تالابی که یک زیست بوم ملی، بین‌المللی و فرانسلی تلقی شده و در صورت احیا، همه نسل‌ها خدمات زیست بومی آن را به‌خوبی دریافت خواهند کرد. اما در صورت تداوم خشکیدگی، تالاب به کانون گردوغبار تبدیل شده و علاوه بر از دست دادن کارکردهای اکولوژیک و تبدیل عرصه به کویر، باعث غبارخیزی و تشدید مشکلات بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی خواهد شد.
بر این اساس، اگرچه تأکید ما بر هم‌افزایی بین‌بخشی متمرکز بوده و معتقدیم که در نتیجه همکاری می‌توان به‌صورت گام به گام در جهت احیای تالاب قدم برداشت، اما از ظرفیت‌های حقوقی و قضایی نیز برای مطالبه‌گری و تحقق حقابه‌های زیست‌محیطی تالاب گاوخونی غافل نشده و استفاده خواهیم کرد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: تالاب گاوخوني زاينده رود خشكسالي آمريكا مجلس شورای اسلامی تهران دوچرخه سواری محمدباقر قاليباف آتش نشانی هيات نظارت بر رفتار نمايندگان خاورميانه آمريكا پاكستان خاورميانه هيات نظارت بر رفتار نمايندگان میلیون مترمکعب سد زاینده رود استان اصفهان حقابه تالاب زیست استان زیست محیطی رهاسازی آب محیط زیست دهه اخیر انجام شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۶۶۹۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست: 50 درصد تالاب هامون آبگیری شده است
به گزارش جماران؛ رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست اعلام کرد که تاکنون ۵۰ درصد تالاب هامون آبگیری شده و این جای امیدواری است.
علی سلاجقه روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیات دولت درباره حقابه هیرمند به خبرنگاران اظهار داشت: با توجه به هماهنگی‌هایی که با هیات حاکمه افغانستان درباره حقابه هیرمند داشته‌ایم، حدود ۶۰ میلیون متر مکعب رهاسازی آب شده است.
وی تصریح کرد: از طرفی بارش های مناسب و سیلاب‌ها هم در منطقه به ما کمک می‌کند تا تالاب هامون شرایط بهتری یابد.
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: با نگاهی به اطراف سازه سد کمالخان متوجه مسیرهایی برای انحراف به بیابان گودزره شدیم و امید است بتوانیم با توافق هیات حاکمه افغانستان مسدود کنیم چرا که وضعیت تالاب ها مناسب تر خواهد شد.
سلاجقه یادآورشد: مرطوب سازی دریاچه هامون یکی از موضوعات مهم است و تاکنون ۵۰ در صد تالاب هامون آبگیری شده است.
وی درباره نظارت سازمان محیط زیست برای کاهش پلاستیک ها گفت: روی موضوع کاهش پلاستیک‌های زیر ۲۵ میکرون کاملا نظارت می‌کنیم و در این زمینه با تمام روسای شرکت های اصلی جلسه برگزار شده است.
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره ژن توله یوز هم گفت: یکی از راه های تکثیر در موضوع حیات وحش استفاده از مسائل سلولی و مولکولی است که ژن توله یوز در بخش رویان ذخیره شده است.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند